Sucan Gwyn (White Sowans)

Sucan Gwyn (White Sowans) is a traditional Cymric (Welsh) recipe for a classic and almost forgotten drink made from lacto-fermented oat flour. The full recipe is presented here and I hope you enjoy this classic Welsh version of: White Sowans (Sucan Gwyn).

prep time

10 minutes

cook time

10 minutes

Total Time:

20 minutes

Additional Time:

(+4 days fermenting)

Serves:

3

Rating:

Tags : Vegetarian RecipesBritish RecipesCymric/Welsh Recipes

Dyma laeth ceirch syn lacto-eplesig. Roedd dau fath o sucan a baratowyd yng Nghymru; un wedi ei eplesu'n ddigymell (neu gan ddefnyddio'r gwirod o eplesiad blaenorol) a'r llall yn defnyddio iogwrt byw fel dechreuwr. Rhaid deall hefyd nad nid gair Saesneg yw'r cyfieithiad 'sowans' ond gair Albanaidd yw. I ddweud y gwir mae'r ffurf Albanaidd dipyn fwy cyfarwydd na'r fersiwn cymreig. Yng Nghymru câi sucan ei wneud yn draddodiadol o flawd sucan; a oedd yn cynrychioli'r gweddillion crynswth ar ôl melynu a rhidyllu ceirch am flawd. Gan nad yw blawd sucan ar gael bellach, rwyf wedi gwneud fy fersiwn i â blawd ceirch wedi'i dorri'n ganolig; sydd yn meddianu mwy o starts na'r gwreiddiol ond a fyddai'n dal i fod yn fras o faint a natur. Roedd y fersiwn gyntaf a wnes yn fwy llwyddiannus gan ei fod yn defnyddio iogwrt byw i roi hwb i'r eplesiad. Yn draddodiadol gelwid hwn yn 'sucan gwyn' ac fe'i defnyddiwyd fel diod, i wneud uwd sucan ac fel diod, sydd yn cyfateb i laeth ceirch wedi'i eplesu. Hwn a welais yn fwyaf dymunol; cyfuniad o surwch a melysdod. Fy arbrawf nesaf fydd ceisio defnyddio gosodiad iogwrt fy aml-gogwr i wneud sucan. Mae'r delweddau sy'n cyd-fynd â'r dudalen rysáit hon yn dangos sucan gwyn yn eplesu (1) a sucan aeddfed yn barod i'w yfed neu ei goginio (2).

Original Recipe

Cynhwysion:

150g o flawd ceirch canolig
650ml o ddŵr oer
4 llwy fwrdd o iogwrt byw

Dull:

Cyfunwch y ceirch, y dŵr a'r cychwynnydd (os ydych am ei ddefnyddio) mewn twb meu jar a'i droi yn drwadl. Gorchuddiwch y jar gyda sgwâr o ddefnydd wedi'i gysylltu â band elastig. Gadewch i eplesu am bedwar diwrnod, gan roi tro da i'r gymysgedd bob yn ail ddiwrnod: rhowch arogl neu blaswch yr hylif o bryd i bryd; mae angen iddo gael blas asid pendant. Pan fyddwch chi'n barod i straenio'ch sucan, gosodwch ridyll mân neu golandr wedi'i leinio â darn o fwslin dros bowlen ac arllwyswch y cymysgedd i mewn. Efallai y bydd yn rhaid i chi ychwanegu ychydig o ddŵr i olchi'r holl flawd. Gwnewch yn sicr eich bod yn pwyso'r blawd gyda lletwad i gael cymaint o waddod allan â phosib. Os ydych chi eisiau sucan yfed rydych chi wedi gorffen nawr, a gellir ei ddefnyddio yn unionsyth neu ei gadw yn yr oergell.

English Translation

This is lacto-fermented oat milk. There were two types of sucan prepared in Wales; one made from spontaneous fermentation (or using the liquor from a previous fermentation) and the other using live yoghurt as a starter. The English translation is not English at all, but the (slightly more) familiar Scots version of the same dish. In Wales sucan was traditionally made from 'blawd sucan' (sucan meal); which represented the gross leftovers after milling and sifting oats for flour. As blawd sucan is no longer available I've made mine with medium-cut oatmeal; which would have more starch than the original but would still approximate the size and nature.

The fist version I've made was more successful as it used live yoghurt to kickstart the fermentation. Traditionally this was called 'sucan gwyn' (white sowans) and was used as a drink, to make sowans porridge (uwd sucan) and as a drink, equivalent to fermented oat milk. It was this that I found most pleasant; a combination of tart and sweet. My next experiment will be trying to use my multi-cooker's yoghurt setting to make sucan. The images accompanying this recipe page show fermenting white sowan (1) and mature sowan ready for drinking or cooking (2).

Ingredients:

150g medium oatmeal
650ml cool water
4 tbsp live yoghurt

Method:

Place the oats, water and starter (if using) into a tub or jar and stir well. Cover the jar with a square of fabric secured with an elastic band. Leave to ferment for four days, giving the mixture a good stir every other day: give the liquid a sniff or a taste; it needs to have a definite acid tang.

When you are ready to strain your sowans, set a fine-meshed sieve or a colander lined with a sheet of muslin over a bowl and pour in the mixture. You might have to add a little water to rinse out all of the meal. Make sure you press the meal with a ladle to get as much sediment out as possible.

If you want drinking sowans you are now done, and it can be used now or stored in the fridge.